φυση-θαλασσα
ΣΠΗΛΑΙΑ:
Tο νησί έχει 200 σπήλαια περίπου και πάνω από δέκα ανεξερεύνητα καρστικά φρέατα (φούσες). Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι, σύμφωνα με τις ενδείξεις, αρκετά από αυτά κατοικούνταν κατά τους νεολιθικούς χρόνους και χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα σαν λατρευτικοί χώροι.
Μερικά από τα πιο γνωστά είναι:
Tο νησί έχει 200 σπήλαια περίπου και πάνω από δέκα ανεξερεύνητα καρστικά φρέατα (φούσες). Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι, σύμφωνα με τις ενδείξεις, αρκετά από αυτά κατοικούνταν κατά τους νεολιθικούς χρόνους και χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα σαν λατρευτικοί χώροι.
Μερικά από τα πιο γνωστά είναι:
- Το σπήλαιο στη θέση «Μαγαράς» Αλυφαντών, μήκους 120 μέτρων.
- Το σπήλαιο στη θέση «Άγιος Ιωάννης» ή «Φούσα», στη Μυχού, μήκους 90 μέτρων.
- Το σπήλαιο «Πατσόνα» ή «Κόκκινη Αράχνη», πίσω από το εργοστάσιο της ΔΕΗ, μήκους 45 μέτρων.
- Το σπήλαιο «Αγίου Βαρθολομαίου», στους Ταξιάρχες (Καγιάνι), μήκους 60 μέτρων.
- Το σπήλαιο στη θέση «Γλάστρα» ή «Σπήλιο» Αγιάσου, μήκους 45 μέτρων.
- Το σπήλαιο στον Άγιο Ισίδωρο του Δήμου Πλωμαρίου, μήκους 40 μέτρων.
- Το σπήλαιο στην Αγία Παρασκευή.
υδροβιοτοποι
Οι Παράκτιοι Υγρότοποι του Κόλπου Καλλονήςαποτελούν έναν από τους σημαντικότερους πόρους του οικολογικού κεφαλαίου της Λέσβου. Οι παράκτιες περιοχές περιμετρικά του Κόλπου Καλλονής αποτελούν ένα ενιαίο οικολογικό σύστημα, καθώς στην περιοχή υπάρχει ένα μωσαϊκό αλιπέδων αλυκών, εκβολών μικρών ποταμών και χείμαρρων, καλαμιώνων, πευκοδάσους και ελαιώνων. Έτσι οι σχηματιζόμενοι υγρότοποι χρησιμεύουν ως καταφύγιο και τόπος αναπαραγωγής πολυάριθμων σπάνιων και προστατευόμενων ειδών πουλιών,όπου γίνονται και παρακολουθήσεις.Συγκεκριμένα οι υγροβιότοποι περιλαμβάνουν όλο τον θαλάσσιο χώρο του Κόλπου και μεγάλο αριθμό χερσαίων υγρότοπων: οι αλυκές Καλλονής και Πολιχνίτου, οι χείμαρροι Τσικνιάς, Βούβαρης, Μυλοπόταμος, Εννιά Καμάρες, Ποταμιά, Λιμνοθάλασσα των Μέσσων, το έλος της Σκάλας Καλλονής, των Παρακοίλων, της Νυφίδας, κ.α. Η περιοχή του Κόλπου, έχει ενταχθεί στο Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο "Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης" του Δικτύου NATURA 2000".
Μια από τις ωραιότερες περιοχές της Λέσβου, είναι ο Πολυχνίτος στην νοτιοανατολική πλευρά του Κόλπου Καλλονής, ο οποίος αποτελεί έναν ιδιαίτερο υδροβιότοπο. Πάνω από 100 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί στην περιοχή, από τα οποία άλλα είναι αποδημητικά και άλλα όχι.Για τους βιολόγους και τους ερασιτέχνες παρατηρητές, αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο φυσικής ιστορίας. Η παρατήρηση είναι δυνατή καθ' όλη την διάρκεια του έτους, ιδιαίτερα όμως την άνοιξη που υπάρχει μεγαλύτερη προσέλευση πτηνών.Είδη όπως ερωδιοί, φαλακροκόρακες, φλαμίγκος, χαλκόκοτες, τουρλίδες, λευκοπελαργοί, νερόκοτες, είναι μερικά από τα πουλιά που μπορεί να δει κανείς. Αλλά και οι χερσαίοι βιότοποι του Πολιχνίτου, αποτελούν σημαντικά τμήματα της περιοχής. Ερπετά, αμφίβια και προπαντός θηλαστικά, βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Χελώνες, αλεπούδες, σαύρες, νυχτερίδες κ.α. συμπληρώνουν το φυσικό αυτό τοπίο. Ξεχωρίζει ανάμεσα στα σπονδυλόζωα το ομορφότερο θηλαστικό του νησιού, ο Ασιατικός σκίουρος "Sciurus Anomalus" (όχι ο κοινός), ο οποίος ζει και υπάρχει μόνο εδώ.
Οι διάσπαρτοι μικροίυγρότοποι της Δυτικής Λέσβου, την άνοιξη που διατηρούν νερό, προσελκύουν τα μεταναστευτικά παρυδάτια και υδρόβια πουλιά και την εποχή αυτή κάθε μικρή υδάτινη επιφάνεια μπορεί να προσφέρει τροφή και ανάπαυση στους εξαντλημένους μετανάστες. Εξ ίσου σημαντική παράμετρος είναι η ποικιλία και ετερογένεια των επιμέρους χερσαίων βιοτόπων που μπορούν να καλύψουν έστω και πρόσκαιρα τις οικολογικές απαιτήσεις των μεταναστευτικών ειδών. Οι περισσότεροι φυσικοί υγρότοποι της περιοχής, όπως στα Λάψανα, στη Φανερωμένη, στο Φάρος Λιμένα, Ποταμός Τσιχλίωτας, Εκβολές Χρούσου, Ελάφι, Τεχνητή Λίμνη Μονής Πυθαρίου, Εκβολές Βούλγαρή-Ομβιόκαστρο, Σκάλα Ερεσού κλπ, είναι πολύ μικροί σε μέγεθος και συχνά αποξηραίνονται αρκετά νωρίς ώστε να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλους αριθμούς ατόμων πουλιών ή να υποστηρίξουν πολλά ζευγάρια κατά την αναπαραγωγή. Με αυτή την έννοια ο καθένας ξεχωριστά δεν μπορεί, σε γενικές γραμμές, να θεωρηθεί σημαντικός. Η οικολογική τους αξία όμως έγκειται στο γεγονός ότι δημιουργούν όλοι μαζί ένα δίκτυο πολύτιμων σταθμών τροφοδοσίας και ανάπαυσης για τα πουλιά και γι΄ αυτό επιβάλλεται η προστασία του συνόλου των μικρών υγροτόπων της περιοχής. Η παρουσία σημαντικών ειδών αμφιβίων και ερπετών επιβάλλει επίσης την προστασία των γλυκών νερών της σχετικά γυμνής από βλάστηση Δυτικής Λέσβου.
Στην Σκάλα Ερεσού, στις εκβολές του ποταμοχείμαρρου Χαλάνταρα ή Ψαροπόταμο, υπάρχει υδροβιότοπος με χελώνες καθώς και μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη πτηνών που προσφέρονται για απλή παρατήρηση ή επιστημονική μελέτη καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου.
Μεγάλης οικολογικής σημασίας για την περιοχή Ευεργέτουλα, είναι το υγροτοπικό σύστημα του έλος Nτιπίου-Λάρσου μαζί με τον ποταμό Ευεργέτουλας, που αποτελεί τον μεγαλύτερο καλαμιώνα στο Αιγαίο. Το έλος Ντιπί-Λάρσος καλύπτεται σχεδόν στο σύνολο της επιφάνειας των στάσιμων νερών, από πυκνότατους και αδιάβατους καλαμώνες. Συνυπάρχουν υδρόφυτα και άλλα ελόφυτα, με τα νεροκάλαμα να παρουσιάζεται ως η μόνη ουσιαστικά ανεπτυγμένη από πλευράς χλωριδικής σύνθεσης και χωρικής εξάπλωσης. Στις ελεύθερες επιφάνειες και στους εποχιακούς ή μόνιμους νερόλακκους αναπτύσσονται τα σπάνια είδη. Η μεγαλύτερη έκταση της παράκτιας ζώνης στο Κόλπο της Γέρας καλύπτεται από αμμονιτρόφιλη βλάστηση.
O υγροβιότοπος Nτιπί-Λάρσος στις εκβολές του φιλοξενεί μεγάλο αριθμό φυτών, ερπετών, αμφιβίων, πουλιών, εντόμων και την ακριβοθώρητη πια ενυδρίδα (Βίδρα Lutra lutra). Ορισμένα είδη από αυτά χαρακτηρίζονται από τη σπανιότητά τους. Τα νερά των παραποτάμων των πηγών, δημιουργούν περιοχές φυσικού κάλλους, δίνοντας την δυνατότητα στην περιοχή να ενταχθεί, επίσης στο Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο "Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης" του ΔικτύουNATURA 2000.
Μια από τις ωραιότερες περιοχές της Λέσβου, είναι ο Πολυχνίτος στην νοτιοανατολική πλευρά του Κόλπου Καλλονής, ο οποίος αποτελεί έναν ιδιαίτερο υδροβιότοπο. Πάνω από 100 είδη πουλιών έχουν καταγραφεί στην περιοχή, από τα οποία άλλα είναι αποδημητικά και άλλα όχι.Για τους βιολόγους και τους ερασιτέχνες παρατηρητές, αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο φυσικής ιστορίας. Η παρατήρηση είναι δυνατή καθ' όλη την διάρκεια του έτους, ιδιαίτερα όμως την άνοιξη που υπάρχει μεγαλύτερη προσέλευση πτηνών.Είδη όπως ερωδιοί, φαλακροκόρακες, φλαμίγκος, χαλκόκοτες, τουρλίδες, λευκοπελαργοί, νερόκοτες, είναι μερικά από τα πουλιά που μπορεί να δει κανείς. Αλλά και οι χερσαίοι βιότοποι του Πολιχνίτου, αποτελούν σημαντικά τμήματα της περιοχής. Ερπετά, αμφίβια και προπαντός θηλαστικά, βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Χελώνες, αλεπούδες, σαύρες, νυχτερίδες κ.α. συμπληρώνουν το φυσικό αυτό τοπίο. Ξεχωρίζει ανάμεσα στα σπονδυλόζωα το ομορφότερο θηλαστικό του νησιού, ο Ασιατικός σκίουρος "Sciurus Anomalus" (όχι ο κοινός), ο οποίος ζει και υπάρχει μόνο εδώ.
Οι διάσπαρτοι μικροίυγρότοποι της Δυτικής Λέσβου, την άνοιξη που διατηρούν νερό, προσελκύουν τα μεταναστευτικά παρυδάτια και υδρόβια πουλιά και την εποχή αυτή κάθε μικρή υδάτινη επιφάνεια μπορεί να προσφέρει τροφή και ανάπαυση στους εξαντλημένους μετανάστες. Εξ ίσου σημαντική παράμετρος είναι η ποικιλία και ετερογένεια των επιμέρους χερσαίων βιοτόπων που μπορούν να καλύψουν έστω και πρόσκαιρα τις οικολογικές απαιτήσεις των μεταναστευτικών ειδών. Οι περισσότεροι φυσικοί υγρότοποι της περιοχής, όπως στα Λάψανα, στη Φανερωμένη, στο Φάρος Λιμένα, Ποταμός Τσιχλίωτας, Εκβολές Χρούσου, Ελάφι, Τεχνητή Λίμνη Μονής Πυθαρίου, Εκβολές Βούλγαρή-Ομβιόκαστρο, Σκάλα Ερεσού κλπ, είναι πολύ μικροί σε μέγεθος και συχνά αποξηραίνονται αρκετά νωρίς ώστε να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλους αριθμούς ατόμων πουλιών ή να υποστηρίξουν πολλά ζευγάρια κατά την αναπαραγωγή. Με αυτή την έννοια ο καθένας ξεχωριστά δεν μπορεί, σε γενικές γραμμές, να θεωρηθεί σημαντικός. Η οικολογική τους αξία όμως έγκειται στο γεγονός ότι δημιουργούν όλοι μαζί ένα δίκτυο πολύτιμων σταθμών τροφοδοσίας και ανάπαυσης για τα πουλιά και γι΄ αυτό επιβάλλεται η προστασία του συνόλου των μικρών υγροτόπων της περιοχής. Η παρουσία σημαντικών ειδών αμφιβίων και ερπετών επιβάλλει επίσης την προστασία των γλυκών νερών της σχετικά γυμνής από βλάστηση Δυτικής Λέσβου.
Στην Σκάλα Ερεσού, στις εκβολές του ποταμοχείμαρρου Χαλάνταρα ή Ψαροπόταμο, υπάρχει υδροβιότοπος με χελώνες καθώς και μια μεγάλη ποικιλία από σπάνια είδη πτηνών που προσφέρονται για απλή παρατήρηση ή επιστημονική μελέτη καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου.
Μεγάλης οικολογικής σημασίας για την περιοχή Ευεργέτουλα, είναι το υγροτοπικό σύστημα του έλος Nτιπίου-Λάρσου μαζί με τον ποταμό Ευεργέτουλας, που αποτελεί τον μεγαλύτερο καλαμιώνα στο Αιγαίο. Το έλος Ντιπί-Λάρσος καλύπτεται σχεδόν στο σύνολο της επιφάνειας των στάσιμων νερών, από πυκνότατους και αδιάβατους καλαμώνες. Συνυπάρχουν υδρόφυτα και άλλα ελόφυτα, με τα νεροκάλαμα να παρουσιάζεται ως η μόνη ουσιαστικά ανεπτυγμένη από πλευράς χλωριδικής σύνθεσης και χωρικής εξάπλωσης. Στις ελεύθερες επιφάνειες και στους εποχιακούς ή μόνιμους νερόλακκους αναπτύσσονται τα σπάνια είδη. Η μεγαλύτερη έκταση της παράκτιας ζώνης στο Κόλπο της Γέρας καλύπτεται από αμμονιτρόφιλη βλάστηση.
O υγροβιότοπος Nτιπί-Λάρσος στις εκβολές του φιλοξενεί μεγάλο αριθμό φυτών, ερπετών, αμφιβίων, πουλιών, εντόμων και την ακριβοθώρητη πια ενυδρίδα (Βίδρα Lutra lutra). Ορισμένα είδη από αυτά χαρακτηρίζονται από τη σπανιότητά τους. Τα νερά των παραποτάμων των πηγών, δημιουργούν περιοχές φυσικού κάλλους, δίνοντας την δυνατότητα στην περιοχή να ενταχθεί, επίσης στο Εθνικό & Ευρωπαϊκό Κατάλογο "Ειδικών Περιοχών Διατήρησης της Φύσης" του ΔικτύουNATURA 2000.
ολυμπος
ΟΛΥΜΠΟΣ:Η λέξη «Όλυμπος» είναι προελληνικό τοπωνύμιο που σήμαινε «βουνό». Αυτό το όνομα έχει και ο πέτρινος όγκος που δεσπόζει στο νότιο τμήμα της Λέσβου, ένα απ’ τα πιο όμορφα τοπία της λεσβιακής φύσης, ένα μοναδικό οικοσύστημα, που σπάνια συναντά κανείς στο νησί.
Στο Βιγλάτορα του Αιγαίου, οι εποχές μοιράζονται δίκαια το χρόνο, ο ήλιος, το φεγγάρι, η βροχή, η ομίχλη, το χιόνι, τον επισκέπτονται στο γύρισμα του καιρού και του χρόνου, το φως παιχνιδίζει και μετεωρίζεται στις γυμνές κορφές και στις καταπράσινες πλαγιές του. Ο πεζοπόρος που θ’ αποφασίσει να περπατήσει στις ράχες και ανηφορίσει στις κορυφές του, θ’ απολαύσει μια ανεπανάληπτη διαδοχή εντυπώσεων: οργιώδης βλάστηση, εναλλαγή χρωμάτων και αρωμάτων, πλούσια νερά, πανέμορφες χαράδρες, ευωδίες απ’ τον καστανιώνα και τους οπωρώνες, γραφικά ξωκλήσια. Κι όταν θα φτάσει στην κορφή, στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία , στον Άη Λια, θα χαρεί μια υπέροχη πανοραμική θέα μ’ όλο σχεδόν το νησί, θ’ αγναντέψει το άλλο μεγάλο βουνό της Λέσβου, το Λεπέτυμνο, θα παρατηρήσει προσεκτικά την Αγιάσο και τους κοντινούς κάμπους και στο τέλος θ’ αφήσει τη ματιά του να χαθεί στους μεγάλους ορίζοντες στα απέναντι μικρασιατικά παράλια, τα Ψαρά και τη Χίο.
Στα ριζά του Ολύμπου, κρυμμένη μέσα στην αγκαλιά του, φωλιάζει η Αγιάσος. Η κωμόπολη με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, τα καλντερίμια και τα παραδοσιακά καφενεία, την εκκλησία με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, που έφερε πριν 12 αιώνες απ’ τα Ιεροσόλυμα, ο μοναχός Αγάθων, το Αναγνωστήριο που για πάνω από 100 χρόνια, αποτελεί έναν από τους πιο σπουδαίους πνευματικούς φάρους του Αιγαίου, τα κεραμικά και τα ξυλόγλυπτα αλλά και μια σειρά από εκλεκτά προϊόντα, φυσικούς καρπούς, που οι Αγιασώτες κατεβάζουν απ’ το βουνό τους, τον Όλυμπο: μήλα, αχλάδια, κάστανα, καρύδια, κεράσια, δαμάσκηνα και το μοναδικό βότανο «μπιτόνικους», που δίνει ένα θαυμάσιο αφέψημα.
Οι Αγιασώτες είναι στενά δεμένοι με τον Όλυμπο: «…τον σεβόμαστε, τον καμαρώνουμε, τον αγαπάμε και τον λατρεύουμε, γιατί μας εμπνέει στις μπόρες και στ’ αγριοκαίρια μα και στις χαρμόσυνες μέρες, γιατί με το να γεννιόμαστε και ν’ αντρειωνόμαστε στα ριζά του και υπό τη σκέπη του, αντλούμε δύναμη απ’ τη δύναμη και κάτι απ’ τη μεγαλοπρέπειά του…», γράφουν οι λαογράφοι της Αγιάσου, Δημήτρης και Γιάννης Παπάνης.
Τον Όλυμπο των 967 μέτρων, που προστατεύεται διεθνώς απ’ τη συνθήκη «Natura 2000» για την σπάνια χλωρίδα και πανίδα του, μπορεί να τον δει κανείς τόσο απ’ τα χωριά του Πλωμαρίου, όσο και απ’ το δρόμο που οδηγεί απ’ την Αγιάσο στον Πολιχνίτο. Ακολουθώντας δε τη διαδρομή Αγιάσος - Αμπελικό μέσω της Μεγάλης Λίμνης, μπορεί να φτάσει οδικώς μέχρι την κορυφή του Προφήτη Ηλία.
Η μαγεία όμως του Ολύμπου, είναι η διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του Άη Λια μέσα απ’ τον αγροτικό δρόμο της Αγιάσου. Ο δρόμος αυτός που για πάρα πολλά χρόνια, ήταν και η μοναδική πρόσβαση για όποιον τον διασχίσει, κυρίως φθινόπωρο, είναι μια εμπειρία ανεπανάληπτη. Για δυο περίπου ώρες, ο πεζοπόρος θα χαρεί μια φύση παρθένα, ποικίλη και υποβλητική. Καρποφόρα δέντρα, μηλιές, αχλαδιές, καρυδιές, κερασιές, πανύψηλες λεύκες, ανοιχτοπράσινες καστανιές, βαθύσκιωτα πλατάνια ζωσμένα με κισσούς, βαθυπράσινα πεύκα πατούν πάνω σ’ ένα πολύχρωμο χαλί, που υφαίνουν τα κιτρινοκόκκινα φύλλα του φθινοπωρινού οπωρώνα, τ’ αγριολούλουδα, τα κυκλάμινα, οι τουλίπες και οι σπανιότατες ορχιδέες. Τα νερά των χειμάρρων ποτίζουν τα περιβόλια και χύνονται στις ρεματιές, στις οποίες δροσίζονται τα ζωντανά που βόσκουν στον Όλυμπο. Στα περιβόλια της περιοχής, διέμεναν παλιότερα, δεκάδες οικογένειες Αγιασωτών, που περιποιούνταν τους μηλιώνες, τους αχλαδιώνες και τον καστανιώνα, μάζευαν τους γευστικότατους καρπούς, καλλιεργούσαν κηπευτικά και θέριζαν αφατσιά, μια εξαίρετη τροφή για τα ζώα.
Πάνω από 900 χιλιάδες οκάδες έφτανε η σοδειά με τα κάστανα και το εκατομμύριο οκάδες τα αχλάδια τη δεκαετία του ’50, σύμφωνα με τον ιστορικό της Αγιάσου, Στρατή Κουλαξιζέλλη. Σήμερα οι ποσότητες αυτές έχουν μειωθεί αισθητά, όπως έχουν λιγοστέψει και οι άνθρωποι που περπατούν στις πλαγιές του Ολύμπου, που καλλιεργούν και συλλέγουν καρπούς, που απολαμβάνουν τις ομορφιές του.
Ο περιηγητής που θα φθάσει μέχρι την κορυφή του Άη Λια είτε απ’ τον αγροτικό δρόμο πεζοπόρος είτε απ’ τον αμαξωτό με δίκυκλο ή αυτοκίνητο, θα δει το εκκλησάκι του Αγίου που τον γιορτάζουν οι Αγιασώτες κάθε Ιούλιο με μεγάλο πανηγύρι, ζωσμένο από κεραίες της σύγχρονης τεχνολογίας. Κεραίες δορυφορικές ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών και κινητής τηλεφωνίας, σημεία αναγνωρίσεως της εποχής και των νέων αναγκών μας. Και κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες όμως, με μια ροδοκόκκινη ανατολή ή ένα χρυσό ηλιοβασίλεμα, ο Όλυμπος θ’ ανταμείψει πλουσιοπάροχα όποιον πατήσει τα χώματά του. Η θάλασσα του Αιγαίου, οι κόλποι της Λέσβου, οι πεδιάδες και τα βουνά της, τα παράλια της Μικράς Ασίας, η γυμνή ράχη του μαζί με τις καταπράσινες πλαγιές του, η Αγιάσος ικέτιδα στα πόδια του, όλα αυτά και ακόμα περισσότερα σ’ ένα μοναδικό σύνολο. Σ’ ένα σύνολο, τμήμα κάποιου παραδείσου.
Στο Βιγλάτορα του Αιγαίου, οι εποχές μοιράζονται δίκαια το χρόνο, ο ήλιος, το φεγγάρι, η βροχή, η ομίχλη, το χιόνι, τον επισκέπτονται στο γύρισμα του καιρού και του χρόνου, το φως παιχνιδίζει και μετεωρίζεται στις γυμνές κορφές και στις καταπράσινες πλαγιές του. Ο πεζοπόρος που θ’ αποφασίσει να περπατήσει στις ράχες και ανηφορίσει στις κορυφές του, θ’ απολαύσει μια ανεπανάληπτη διαδοχή εντυπώσεων: οργιώδης βλάστηση, εναλλαγή χρωμάτων και αρωμάτων, πλούσια νερά, πανέμορφες χαράδρες, ευωδίες απ’ τον καστανιώνα και τους οπωρώνες, γραφικά ξωκλήσια. Κι όταν θα φτάσει στην κορφή, στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία , στον Άη Λια, θα χαρεί μια υπέροχη πανοραμική θέα μ’ όλο σχεδόν το νησί, θ’ αγναντέψει το άλλο μεγάλο βουνό της Λέσβου, το Λεπέτυμνο, θα παρατηρήσει προσεκτικά την Αγιάσο και τους κοντινούς κάμπους και στο τέλος θ’ αφήσει τη ματιά του να χαθεί στους μεγάλους ορίζοντες στα απέναντι μικρασιατικά παράλια, τα Ψαρά και τη Χίο.
Στα ριζά του Ολύμπου, κρυμμένη μέσα στην αγκαλιά του, φωλιάζει η Αγιάσος. Η κωμόπολη με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, τα καλντερίμια και τα παραδοσιακά καφενεία, την εκκλησία με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας, που έφερε πριν 12 αιώνες απ’ τα Ιεροσόλυμα, ο μοναχός Αγάθων, το Αναγνωστήριο που για πάνω από 100 χρόνια, αποτελεί έναν από τους πιο σπουδαίους πνευματικούς φάρους του Αιγαίου, τα κεραμικά και τα ξυλόγλυπτα αλλά και μια σειρά από εκλεκτά προϊόντα, φυσικούς καρπούς, που οι Αγιασώτες κατεβάζουν απ’ το βουνό τους, τον Όλυμπο: μήλα, αχλάδια, κάστανα, καρύδια, κεράσια, δαμάσκηνα και το μοναδικό βότανο «μπιτόνικους», που δίνει ένα θαυμάσιο αφέψημα.
Οι Αγιασώτες είναι στενά δεμένοι με τον Όλυμπο: «…τον σεβόμαστε, τον καμαρώνουμε, τον αγαπάμε και τον λατρεύουμε, γιατί μας εμπνέει στις μπόρες και στ’ αγριοκαίρια μα και στις χαρμόσυνες μέρες, γιατί με το να γεννιόμαστε και ν’ αντρειωνόμαστε στα ριζά του και υπό τη σκέπη του, αντλούμε δύναμη απ’ τη δύναμη και κάτι απ’ τη μεγαλοπρέπειά του…», γράφουν οι λαογράφοι της Αγιάσου, Δημήτρης και Γιάννης Παπάνης.
Τον Όλυμπο των 967 μέτρων, που προστατεύεται διεθνώς απ’ τη συνθήκη «Natura 2000» για την σπάνια χλωρίδα και πανίδα του, μπορεί να τον δει κανείς τόσο απ’ τα χωριά του Πλωμαρίου, όσο και απ’ το δρόμο που οδηγεί απ’ την Αγιάσο στον Πολιχνίτο. Ακολουθώντας δε τη διαδρομή Αγιάσος - Αμπελικό μέσω της Μεγάλης Λίμνης, μπορεί να φτάσει οδικώς μέχρι την κορυφή του Προφήτη Ηλία.
Η μαγεία όμως του Ολύμπου, είναι η διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του Άη Λια μέσα απ’ τον αγροτικό δρόμο της Αγιάσου. Ο δρόμος αυτός που για πάρα πολλά χρόνια, ήταν και η μοναδική πρόσβαση για όποιον τον διασχίσει, κυρίως φθινόπωρο, είναι μια εμπειρία ανεπανάληπτη. Για δυο περίπου ώρες, ο πεζοπόρος θα χαρεί μια φύση παρθένα, ποικίλη και υποβλητική. Καρποφόρα δέντρα, μηλιές, αχλαδιές, καρυδιές, κερασιές, πανύψηλες λεύκες, ανοιχτοπράσινες καστανιές, βαθύσκιωτα πλατάνια ζωσμένα με κισσούς, βαθυπράσινα πεύκα πατούν πάνω σ’ ένα πολύχρωμο χαλί, που υφαίνουν τα κιτρινοκόκκινα φύλλα του φθινοπωρινού οπωρώνα, τ’ αγριολούλουδα, τα κυκλάμινα, οι τουλίπες και οι σπανιότατες ορχιδέες. Τα νερά των χειμάρρων ποτίζουν τα περιβόλια και χύνονται στις ρεματιές, στις οποίες δροσίζονται τα ζωντανά που βόσκουν στον Όλυμπο. Στα περιβόλια της περιοχής, διέμεναν παλιότερα, δεκάδες οικογένειες Αγιασωτών, που περιποιούνταν τους μηλιώνες, τους αχλαδιώνες και τον καστανιώνα, μάζευαν τους γευστικότατους καρπούς, καλλιεργούσαν κηπευτικά και θέριζαν αφατσιά, μια εξαίρετη τροφή για τα ζώα.
Πάνω από 900 χιλιάδες οκάδες έφτανε η σοδειά με τα κάστανα και το εκατομμύριο οκάδες τα αχλάδια τη δεκαετία του ’50, σύμφωνα με τον ιστορικό της Αγιάσου, Στρατή Κουλαξιζέλλη. Σήμερα οι ποσότητες αυτές έχουν μειωθεί αισθητά, όπως έχουν λιγοστέψει και οι άνθρωποι που περπατούν στις πλαγιές του Ολύμπου, που καλλιεργούν και συλλέγουν καρπούς, που απολαμβάνουν τις ομορφιές του.
Ο περιηγητής που θα φθάσει μέχρι την κορυφή του Άη Λια είτε απ’ τον αγροτικό δρόμο πεζοπόρος είτε απ’ τον αμαξωτό με δίκυκλο ή αυτοκίνητο, θα δει το εκκλησάκι του Αγίου που τον γιορτάζουν οι Αγιασώτες κάθε Ιούλιο με μεγάλο πανηγύρι, ζωσμένο από κεραίες της σύγχρονης τεχνολογίας. Κεραίες δορυφορικές ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών και κινητής τηλεφωνίας, σημεία αναγνωρίσεως της εποχής και των νέων αναγκών μας. Και κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες όμως, με μια ροδοκόκκινη ανατολή ή ένα χρυσό ηλιοβασίλεμα, ο Όλυμπος θ’ ανταμείψει πλουσιοπάροχα όποιον πατήσει τα χώματά του. Η θάλασσα του Αιγαίου, οι κόλποι της Λέσβου, οι πεδιάδες και τα βουνά της, τα παράλια της Μικράς Ασίας, η γυμνή ράχη του μαζί με τις καταπράσινες πλαγιές του, η Αγιάσος ικέτιδα στα πόδια του, όλα αυτά και ακόμα περισσότερα σ’ ένα μοναδικό σύνολο. Σ’ ένα σύνολο, τμήμα κάποιου παραδείσου.
καταδυσεις
Πέρα από τις δραστηριότητες στη στεριά, η Λέσβος ενδείκνυται και για θαλάσσιες εξορμήσεις. Οργανωμένο καταδυτικό κέντρο, που λειτουργεί όλο το χρόνο με δύο βάσεις, προσφέρει τη δυνατότητα γνωριμίας με το βυθό.
Η ιδιαίτερη καθαρότητα των ελληνικών θαλασσών και ο τεράστιος πλούτος του βυθού, αποτελούν πόλο έλξης για όσους αναζητούν τη μαγεία της υποβρύχιας εξερεύνησης.
Στα ανατολικά της Λέσβου, από τη βάση στη Χαραμίδα, ιδανικές τοποθεσίες είναι τα νησάκια Άγιος Βασίλειος και Μερσύνια και η περιοχή του Ταρτίου με τα πεντακάθαρα νερά.Στην πλούσια σε φυσικές ομορφιές Λέσβο, μπορείτε να επιδοθείτε σε καταδυτικές εξορμήσεις, καθώς σας δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσετε τον υπέροχο θαλάσσιο βυθό του νησιού και να ανακαλύψετε ένα ολοζώντανο υποβρύχιο κόσμο.
Στην περιοχή των Βατερών ένα ναυάγιο προκαλεί για εξερευνήσεις. Στα βορειοανατολικά του νησιού, από τη βάση της Πέτρας, στα Τουκμάκια ένα σύμπλεγμα νησιών και υφάλων με μοναδική βιοποικιλότητα και μορφολογία βυθού είναι ιδανικό σημείο τόσο για αρχάριους όσο και για έμπειρους δύτες. Το ίδιο κατάλληλο περιβάλλον έχουν και οι νησίδες απέναντι από την Πέτρα.
Η ιδιαίτερη καθαρότητα των ελληνικών θαλασσών και ο τεράστιος πλούτος του βυθού, αποτελούν πόλο έλξης για όσους αναζητούν τη μαγεία της υποβρύχιας εξερεύνησης.
Στα ανατολικά της Λέσβου, από τη βάση στη Χαραμίδα, ιδανικές τοποθεσίες είναι τα νησάκια Άγιος Βασίλειος και Μερσύνια και η περιοχή του Ταρτίου με τα πεντακάθαρα νερά.Στην πλούσια σε φυσικές ομορφιές Λέσβο, μπορείτε να επιδοθείτε σε καταδυτικές εξορμήσεις, καθώς σας δίνεται η ευκαιρία να εξερευνήσετε τον υπέροχο θαλάσσιο βυθό του νησιού και να ανακαλύψετε ένα ολοζώντανο υποβρύχιο κόσμο.
Στην περιοχή των Βατερών ένα ναυάγιο προκαλεί για εξερευνήσεις. Στα βορειοανατολικά του νησιού, από τη βάση της Πέτρας, στα Τουκμάκια ένα σύμπλεγμα νησιών και υφάλων με μοναδική βιοποικιλότητα και μορφολογία βυθού είναι ιδανικό σημείο τόσο για αρχάριους όσο και για έμπειρους δύτες. Το ίδιο κατάλληλο περιβάλλον έχουν και οι νησίδες απέναντι από την Πέτρα.
ψαρεμα-κυνηγι και αλλα
Τέλος,το ψάρεμα αλλά και το κυνήγι είναι δυο δραστηριότητες που σε αρκετούς αρέσει είτε ως χόμπι,είτε και σαν απασχόληση.Εκτός από τα ψάρια και τα πτηνά όμως μην ξεχνάτε και τα φυτά.Αρκετοί,μαζεύουν χόρτα,μπαχαρικά,μανιτάρια,μυρωδικά κ.α. από βουνά και χωράφια,τα οποία καταναλώνουν οι και πουλάνε στην αγορά.